Marieke Virya Sensei

‘met volledige overgave doen wat je te doen hebt’

Marieke Virya Sensei

Marieke Virya Sensei moest in 1995 tijdens haar studie Filosofie voor het vak ‘Oosterse en vergelijkende wijsbegeerte’ een voor haar onbegrijpelijke zentekst presenteren. Dat was haar eerste kennismaking met zen. Al eerder was ze tijdens reizen naar India en Indonesië geïnspireerd geraakt door oosterse religies. Een docent adviseerde de theorie met de praktijk te combineren en zen te beoefenen. Uiteindelijk kwam ze bij Nico Tydeman terecht. “Het alledaagse van zen sprak me direct aan. Door wat ik in India gezien had, had ik een bepaald idee van hoe een leraar eruitzag,” zegt Marieke. “Een goeroe-achtig figuur in een wit gewaad. Nico maakte juist een heel gewone indruk. Dat verraste mij. Wat me vanaf het begin raakte, was het in stilte zitten in een groep. Ik vond het heel bijzonder zo samen te zitten met mensen zonder verder iets te moeten.”

Wat is zen?

“Voor mij betekent zen met volledige overgave doen wat je te doen hebt,” zegt Marieke. “Zitten als je zit, eten als je eet, lopen als je loopt. Dat is een hele kunst en dat leer je op het kussen. De aanleiding om zen te gaan doen, was dat ik last had van allerlei gedachten, oordelen en theorieën. Ik wilde voortdurend dat alles anders was dan het was. Ik weet natuurlijk niet hoe het zou zijn zonder zenbeoefening maar ik heb geleerd mezelf minder in de weg te zitten. Minder te oordelen, bijvoorbeeld over hoe ik wel of niet zou moeten mediteren en me minder aan te trekken van gedachtenspinsels. Als ik ergens mee zit, heb meer aandacht voor mijn gevoel en kan ik alles zijn eigen gang laten gaan. Vroeger ging ik druk met een gedachte aan de slag maar dat helpt niet. Integendeel, daar werd het probleem vaak alleen maar groter van.”

Wat kan zen doen?

“Het gaat erom dat je je leven accepteert en waardeert zoals het is”, zegt Marieke. “Ik bedoel daarmee niet dat je passief moet gaan zitten afwachten; maar er zijn nu eenmaal dingen waar je niets aan kunt doen, waar je geen invloed op hebt. Zenbeoefening kan je helpen deze te accepteren. Zen helpt je je leven te waarderen zoals het is. Wat ik ook altijd erg waardevol heb gevonden, is de koan-studie. Koans zijn vraagstukken die niet op een rationele wijze zijn op te lossen. Je hebt bij koan-studie niets aan discursief denken; het wordt zelfs doorbroken. Voor mij was dat een openbaring en is het goed geweest om vraagstukken op een intuïtieve en directe manier te leren benaderen. Ook bij het presenteren van koans heb ik het een en ander moeten overwinnen. Dit ging mij niet altijd gemakkelijk af. Tegelijkertijd heb ik er altijd veel plezier in gehad en heeft het veel vrijheid, ruimte en openheid gegeven.”

Leraar en leerling

Marieke ontving in 2017 transmissie en is daarmee zenleraar en een van de ‘erfgenamen’ van Nico Tydeman. “Ik wil vooral een goede leraar zijn,” zegt Marieke “ook al heb ik geen pasklaar antwoord voor wat dat precies betekent.” Ik hoop open te staan voor wat de leerling en de situatie van me vragen. Dit zal iedere keer en bij elke leerling weer anders zijn.” “Voor mij is Niko is een goede leraar. Zenleraren zijn meestal behoorlijk autoritair; hij is dat helemaal niet. Dat heb ik ook moeilijk gevonden want het is wel zo gemakkelijk als iemand je zegt wat je wel en niet moet doen. Voor mij was het goed dat hij dat juist niet deed. Ik moest die ruimte innemen die hij gaf, zelf verantwoordelijkheid nemen. Hij is behoorlijk intellectueel onderlegd, heeft theologie gestudeerd en is erg goed op de hoogte van andere spirituele tradities. Dat vind ik erg bijzonder en waardevol.”

Marieke Virya is lid van de White Plum Asangha. Ze onderschrijft de White Plum Asangha Code of Ethical Conduct.

Je kunt Marieke Virya Sensei mailen via marieke@zenamsterdam.nl.