Zenmeester Ryokan (1758 – 1831) zei van zichzelf dat hij zich nooit druk maakte om vooruit te komen in het leven, maar op zijn gemak zijn gangetje ging. Roem en fortuin, daar zag hij het nut niet van in, hij speelde liever met de kinderen.
Al jaren kijk ik telkens nieuwsgierig uit naar de Zensor. Maar de aankondiging van de 91e editie maakte mijn belangstelling wel heel groot. De redactie nodigde iedereen uit een gedicht in te sturen dat van bijzondere betekenis is en daarbij in het kort de redenen te omschrijven van de keuze.
“Die zomer komt toch” schrijft Rilke in zijn gedicht (eigenlijk een brief). Ja, de zomer is gekomen! Ik heb er zo van genoten. Nu nadert met rasse schreden de nazomer. De deuren van het zencentrum gaan weer open, al waren ze niet helemaal gesloten.
Sinds de tweede helft van de vorige eeuw heeft de vergelijkende religiewetenschap een nieuwe hoge vlucht genomen. Niet langer worden de religies onderling vergeleken met de vraag: welke traditie is superieur?
Tijdens de maanden juli en augustus gaat de ochtendzazen dagelijks van 8 tot 9 door. Alleen op de zondagen tussen 14 juli en 1 september is er geen ochtendzazen.
Elke dinsdagavond is er zazen van 20.00 tot 21.30 onder begeleiding van een jikido.
Marieke Virya Sensei heeft aan leraren en bestuur laten weten dat zij stopt met lesgeven bij Zen Centrum Amsterdam. Eerder dit jaar trok zij zich terug uit het gezamenlijk geestelijk leiderschap met Joke, Lolit en Julia.
Sesshin. Een pauze. Om stil te staan bij de grote zaak van geboorte en dood. Om mij af te vragen: waar gaat het in mijn leven om? Wat ben ik aan het doen? Volg ik datgene waartoe ik mij geroepen weet?
Iedere maand, aan het begin van de zazenkai, lees ik een inleidende tekst voor, die hopelijk inspireert tijdens de vijf zitperiodes die volgen. Met de woorden of zinnen die blijven hangen kun je zitten, zoals met een koan. Daarbij is één-worden-met de sleutel.
In de komende editie van de Zensor willen we de unieke manier waarop kunst en zen elkaar beïnvloeden, verkennen en vieren. Wij geloven dat poëzie, liedteksten en poëtische fragmenten een diepe bron van inspiratie en inzicht kunnen bieden in de zenpraktijk.
Op zaterdag 23 en zondag 24 maart is het weer zo ver: het zenweekend. Zaterdag van 15 tot 21 uur en zondag van 10 tot 17 uur. Je mag ook één dag meedoen. Samen zazen, soetra zingen, werken, eten en buigen, de dharma en de vogeltjes in de tuin beluisteren.
Enkele weken geleden vroeg Patrick Avalokiteshvara van der Hofstad - met wie ik op 3 maart een Klimaatdag in het zencentrum organiseer - mij mee te gaan naar een bijeenkomst van de Zen Peacemakers in het voormalige Lützerath (Duitsland).
Zaterdagochtend in de tweede week van september ben ik begonnen met een nieuw programma-onderdeel: zazenkai. Dit zijn open zitbijeenkomsten waarin we vijf perioden zazen beoefenen, afgewisseld met loopmeditatie (kinhin). Tussendoor is er een korte pauze.
Hopelijk heeft iedereen van een mooie vrije zomertijd genoten. We gaan een nieuw seizoen beginnen.
Je bent van harte welkom!
Alle goeds van ieder-1, waaronder Joke Dajun
Misha Belien is filmmaker en zenboeddhist, actief bij Zen Centrum Nijmegen. In deze podcast van Zen Centrum Amsterdam staat hij stil bij een belangrijke inspiratiebron voor zijn beoefening - zijn ouders.
In zijn nieuwe boek neemt Dick Verstegen, geestelijk leider van Zen Centrum Nijmegen, ons mee in de mysterieuze werkelijkheid. "Wat een groots geheim gaat er schuil in en achter de werkelijkheid!"
Maandag. Dan neem ik de trein naar een plaatsje aan de kust, ergens tussen Zandvoort en Den Helder. Dan fiets ik een stuk door de duinen naar een mij bekende strandtent, waar de ober al weet wat ik wil drinken en waar ik geniet van het uitzicht op een woest golvende zee.
Historicus, maatschappelijk betrokken, internationaal. Misschien was zij een van de eersten die een vriendschappelijke verhouding had met de immigranten uit Turkije.
Zeer gegrepen door Zen. Zij ging ervoor. Toen zij in 1986 Genpo Roshi ontmoette, verkocht zij haar huis en vertrok naar Amerika.
1e Kerstdag 2022 zagen Nico en ik op t.v. het Concertgebouworkest met de 5e symfonie van Gustav Mahler o.l.v. de Zuid-Koreaanse dirigent Myung-whun Chung. Wat een inspiratie! Horen hoe deze ons reeds bekende muziek vanuit de stilte ter plekke opnieuw ontstaat.
Na de laatste studieklas kreeg ik verschillende suggesties: Thomas Merton, Martin Buber, Etty Hillesum. Ze staan hoog op mijn verlanglijstje. Ik neem echter nog even de tijd om dit voor te bereiden. Dus wil ik voor deze keer eerst iets anders onderzoeken.
Een oude, blinde man met een blindenstok zoekt tastend zijn weg naar huis. Iemand pakt zijn blindenstok af, draait hem vijf maal in de rondte, zodat hij flink dizzy is en geeft hem dan een duw zodat hij op de grond valt. Dan zegt hij: “Zo, probeer nu de weg naar huis nog maar eens te vinden.”
Ooit vond op Ameland eens per jaar de Maha Sangha Gathering plaats o.l.v. Genpo Roshi. Nu dit geschiedenis is zijn we blij met iedere gelegenheid die de kans biedt onze grote-zen-familie te ontmoeten.
Vorige week dinsdag kwam de sangha met het bestuur bij elkaar voor de jaarlijkse najaarsvergadering. Het was fijn om met zijn allen bij elkaar te zijn om het te hebben over de bestuurlijke en praktische gang van zaken in ons centrum.
Afgelopen juni ben ik naar de White Plum bijeenkomst geweest in Würzburg, in de buurt van Düsseldorf. White Plum is de naam van de lineage van Maezumi Roshi – de leraar van de leraar (Genpo Roshi) van mijn leraar (Tenko Roshi).
Zaterdag 27 augustus zullen we overdag de zendo een grote schoonmaakbeurt geven. Help je mee? We beginnen om tien uur, maar je kan ook later komen en een paar uurtjes mee te werken. Geef je dan op bij Lolit@zenamsterdam.nl.
Tijdens de zomervakantie (juli en augustus) gaat het ochtend zitten de dinsdag- en vrijdagavonden door, zonder begeleiding. We zitten drie perioden, van 20-21.30 u. In het weekend gaat het ochtend zitten niet door.
Afgelopen woensdagavond heeft David Loy een indrukwekkende dharmales gegeven over de rol van het boeddhisme in de klimaatcrisis. Hij heeft laten zien dat de boeddhistische benadering, die ons uit ons persoonlijk lijden kan verlossen, ons ook de weg wijst uit het lijden aan de ecologische crisis.
Welke sutra inspireert je, en waarom? Dat vroegen we aan Victor Melenhorst, expert in oosterse filosofie en mindfullnestrainer, docerend aan onder meer de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij koos de Vinaya waarin wordt ingegaan op de skandha's.
Every day I think about something Noam Chomsky said. In an interview recently, he said that this is the most dangerous moment in human history. Right now is the most dangerous time in the history of our species. He said this more than a year ago, so this was in the middle of Covid.
De oorlog heeft mij de afgelopen maanden behoorlijk bezig gehouden. Niet alleen de oorlog in Oekraïne, maar ook de oorlogen in het verleden waar mijn familie in Nederlands-Indië en mijn landgenoten in Nederland mee te maken hebben gehad. Ook oorlogen in zijn algemeenheid, als fenomeen.
Al in de Kraijenhoffstraat,
vanaf 1991 dus, vroeg Nico Sojun Tydeman (toen nog geen Sensei, geen Roshi) af en toe aan een leerling de Dharmales te geven.
Ik weet het even helemaal niet meer. Ik zou graag geruststellende woorden willen spreken, of heilzame raadgevingen willen geven nu de wereld zo op zijn kop staat. Maar de gebeurtenissen maken me sprakeloos.
Moeilijke tijden, persoonlijk of mondiaal, geven ons altijd de kans om ons inzicht in de dharma te testen en te kijken in hoeverre we de Boeddha´s leer leven.
Janwillem van de Wetering is bij het grote publiek bekend als schrijver van de detectives Grijpstra en De Gier. Maar hij was ook een van de eersten die Nederland liet kennismaken met het zenboeddhisme. Dat deed hij onder andere met het boek De lege spiegel.
Veel van jullie waren aanwezig bij de wintersesshin die zoals gebruikelijk tussen Kerst en Oud en Nieuw plaatsvond. Ondanks de corona en dankzij zoom kon deze bijna helemaal als vanouds doorgaan.
"Een samoerai gebruikt het zwaard om leven te geven en wint zonder te hoeven vechten." Dat is de kern van Japanse krijgskunst. Het is een levensweg. In deze podcast vertelt filosoof Pablo M. Lamberti over de raakvlakken tussen de samoerai en het zenboeddhisme.
De vrijdagavondmeditatie bestaat uit een kleine groep vaste klanten. Soms doen onverwacht een paar zentouristen mee die via de website onze avond vinden. Zo zagen we afgelopen maand bijvoorbeeld een meneer uit Nigeria en een vrouw uit Polen.
“Leg al je doelstellingen, aspiraties, verlangens om de mensheid te dienen en plannen om de wereld te verbeteren neer bij de Universele Kracht die dit universum in stand houdt. Zij is niet dom. Zij zal doen wat nodig is. Laat het besef van ‘ik doe dit’ varen.
Op 12 september mocht ik in het zencentrum de precepts geven aan Remco. Ik gaf aan Remco de dharmanaam Rujing, wat betekent “Suchness Purity”. Ik deed deze Jukai voor de allereerste keer. Ik dank Remco voor het vertrouwen. Ik vond het een enorme weelde om dit te mogen doorgeven aan Rujing.
Hoe behouden we onze menselijkheid bij het ontwerpen en gebruiken van digitale tools? En biedt het boeddhisme hierin handvatten? Over deze vragen organiseerde Bodhi, in samenwerking met Zen Centrum Amsterdam, donderdag 24 juni een webinar met de Amerikaanse filosoof Peter Hershock.
Vorige maand heb ik met een voldaan gevoel de intro van januari afgesloten. Deze was ik een half jaar geleden vol goede moed via zoom begonnen. Ik dacht toen nog dat we weer snel met elkaar in de zendo zouden kunnen zitten. Maar dat viel tegen.
"Wat de zenschool betreft ben ik enigszins gehandicapt. Ik ken Chinees noch Japans. Maar mijn invaliditeit strekt zich nog verder uit: ik kan geen Pali lezen of Sanskriet, de talen van de Boeddha en het vroege en latere Boeddhisme. Ik ben geheel afhankelijk van vertalingen. En vertalingen onthullen niet alleen, maar kunnen ook de oorspronkelijke tekst verduisteren."
Nico Tydeman ging op zaterdag 20 maart 2021 in gesprek met Arnon Grunberg naar aanleiding van wat Grunberg zei in dagblad Trouw in een interview met Stevo Akkerman:
We missen het om fysiek samen in de zendo te zitten. Corona werpt ons behoorlijk terug op onszelf. Gelukkig hebben we zoom en - al is dit niet ideaal - ik ben er dankbaar voor!
Het ‘Lied van Zazen’ van Hakuin is heel bekend, over alle levende wezens die van nature Boeddha zijn, zoals ijs van nature water is. Veel minder bekend is het ‘Lied van de Oorspronkelijke Geest’ van Bankei. Maar het is wel zeker zo mooi.
Nico Tydeman vertelt in deze podcast over de dichter Paul Celan en diens tragische leven. Een belangrijke inspiratiebron voor Celan was Meister Eckhart.
In deze video draagt Paul Celan zijn beroemdste gedicht voor: Todesfuge.
Men moet de dingen
hun eigen, stille ongestoorde ontwikkeling laten,
die diep van binnen komt
en door niets gedwongen of opgejaagd kan worden,
alles word voldragen
en dán geboren..
Dick Verstegen is zenleraar in Nijmegen, auteur en coach. In 2017 kreeg hij Dharma-transmissie van Nico Tydeman, die hem de naam Butsugen (Boeddha-oog) gaf. We vroegen Dick: wie is je inspiratiebron op het zenpad? Zijn antwoord: de Poolse dichteres Wislawa Szymborska.
Miranda Lakerveld is geen onbekende van Zen Centrum Amsterdam. De afgelopen jaren deed ze een aantal sesshins, toen het nog kon, zonder rondwarend coronavirus. Ze is werkzaam als artistiek leider van World Opera Lab, en regisseert bijzondere muzikale voorstellingen.
Brazier is is psychotherapeut en zenleraar in de Amida Order, een school in het Zuivere Land Boeddhisme. Tevens is hij schrijver van tal van boeken over het boeddhisme. Zijn laatste boek gaat over Dogen en heet: The Dark Side of the Mirror. Forgetting the Self in Dogen's Genjo Koan.
Zen Centrum Amsterdam maakt 'Zen in de Pod': podcasts over zen en mystiek. Met zenleraren en experts gaan we in gesprek over hun boeddhistische en mystieke inspiratiebronnen. In de tweede aflevering staan we stil bij Chogyam Trungpa Rinpoche.
“Het Grote Mededogen is de essentie van de meditatie. Het is haar lichaam, haar bron en haar middel om zich in het hele universum te verspreiden. Zonder dit grote hart van liefde en mededogen is de meditatie, hoe verheven die in andere opzichten ook mag zijn, van geen enkele waarde.”
Drie soep recepten voor twee personen tijdens de sesshin. Ik raad aan de eerste soep een dag van te voren te maken. Is tamelijk bewerkelijk. Of je laat die zitten en doe alleen de laatste twee. Dan heb je wel twee dagen dezelfde soep maar dat is alleen maar gemakkelijk.
Zen Centrum Amsterdam lanceert 'Zen in de Pod': podcasts over zen en mystiek. Met zenleraren en experts gaan we in gesprek over hun boeddhistische en mystieke inspiratiebronnen. In de eerste aflevering staan we stil bij Simone Weil.
Er wordt wat afgeZoomd en Dharmalessen zijn ook via YouTube in beeld volgen. Je zou bijna vergeten dat er bijna niets gaat boven alleen luisteren. We zetten regelmatig de mooiste zen-podcasts op een rij.
Dit bericht schrijven we om de donateurs te danken voor het ruimhartig laten doorlopen van de maandelijkse donatie in deze corona-tijden. Daarnaast veel dank aan nieuwe donateurs die zich bij ons voegden als zoom-deelnemers, soms wonend in verre omstreken (van Groningen tot Limburg).
Zen gaat over het ongezegde, over het onuitsprekelijke. Alleen de dichters komen in de buurt wat niet in woorden te vatten is. Aan de hand van poëzie cirkelt Romano Kaspers om zen heen. Elke aflevering een ander gedicht van een bekende of minder bekende dichter.
Zondagochtend 7 juni was de eerste keer dat er weer werd gemediteerd in de zendo van Zen Centrum Amsterdam. Julia Jinne Sensei deed met een groep van tien mensen aan 'ochtendmystiek' en vertelde een mooi verhaal over Simone Weil.
Noot van de redactie:
Dit is de inleiding van Nico Tydeman bij het pianoconcert-via-Zoom van Xavier Boot op zondag 7 juni.
In de tekst zijn ook de opnamen van de inleiding en het concert opgenomen.
--
Meestal maak ik een recept naar aanleiding van iets wat gebeurd is. De ‘omgeving’ is voor mij belangrijk. Zoals waar en hoe een schilderij hangt alles uitmaakt.
Hoe weet ik dat in het begin de geest er is? Dat weet ik niet. Ik kan dat niet weten. Want ‘in den beginne’ brengt me naar een onheuglijke tijd, waar geen herinnering aan kan zijn, waar zelfs van tijd geen sprake is. Het is dus ook geen verleden tijd.
Voorgelezen uit: De grote weg naar het licht. Een keuze uit de literatuur van het mahayana-boeddhisme. Uit het Sanskriet vertaald en toegelicht door Jacob Ensink. Uitgeverij Asoka, Rotterdam 2005 (3e druk), blz.
Toen ik net was begonnen met Zen, zei Nico vaak: je krijgt ook cadeautjes op je zenpad. Waarschijnlijk zei hij dat in het kader van de pijn en moeite die het zitten me in het begin vaak kostte. Misschien om me op te beuren?
Linji zei:
‘Als iemand naar mij toekomt en mij vraagt over het zoeken naar de Boeddha, dan verschijn ik onmiddellijk overeenkomstig de staat van zuiverheid; vraagt iemand mij wat een bodhisattva is, ik verschijn onmiddellijk overeenkomstig de staat van compassie; vraagt iemand mij naar verlichtin
Terwijl deze week Mahler ’s muziek elke dag onze woning binnen stroomt, denk ik steeds aan Anton Bruckner. Dat heb ik vaker. Loop ik door Appie Heijn om appels te kopen, kijk ik ook hoe de peren erbij liggen. Zo werkt de geest.
Zie mij, zie ons zitten voor ons scherm, in een tijd dat we ons moeten beschermen tegen een onzichtbare ziekmaker. We gebruiken het scherm om contact te maken met familie, vrienden, collega’s, leraren en leerlingen.
Pianist Xavier Boot mediteert bij Zen Centrum Amsterdam. Welke muziek geeft hem kracht in tijden van crisis? Hij geeft zijn ‘playlist’ (bij Spotify) en licht die toe.
Als het over verlichting gaat, vallen vaak de woorden: één zijn met, eenheid met alles en allen. Eenheid, een enkel woord om de beleving van een onbeschrijfelijk grote werkelijkheid te duiden. Maar wat wordt er met dit tamelijk abstract klinkende woord bedoeld? Wat moeten we ons bij ‘eenheid’ voorstellen? Nico Tenko Roshi duidt dit begrip aan de hand van het werk van de dichter William Blake.
Hein Stufkens is een filosoof, dichter, schrijver en zenleraar, die zich door het christendom laat inspireren. Boeken van hem zijn onder meer: Het zevenvoudig pad van Franciscus van Assissi en Verlicht en verlost: boeddhisme in ons dagelijks leven.
Rob Eckhardt, bestuursvoorzitter van Zen Centrum Amsterdam en verantwoordelijk voor Zencentrum Drents Friese Woud, leest een gedicht voor van C.O. Jellema. Hieronder leidt hij dat in.
Dat we tijdelijk niet samen kunnen scholen aan de Binnenkant belet ons niet toch samen te zitten - in de geest is immers altijd plek. Het programma van Zen Centrum Amsterdam loopt daarom - in de geest - zoveel mogelijk door.
“Het water van de tijd glinstert op het rivierbed van het universum. Alhoewel zij veel langzamer stromen, stromen stenen, bomen, huizen en steden ook. Gedachten en culturen stromen ook. Dat zij allemaal als onveranderlijk voorkomen is slechts illusie.”
Ik lig ziek in bed. Mijn benen hebben me te lang gedragen en ik ben uitgeput. Het bed is een minimale quarantaineplek. Tijdelijk hoor, het gaat voorbij! Ik kijk uit op een ranke boom die net iets vooruitsteekt en zich onderscheidt van het achterliggende bos.
Zeven vrouwen uit India, geboren in een aristocratische familie, leefden een zeer luxeleven en deden niet veel anders dan zichzelf te vermaken.
Op een dag was er een lentefeest waar wel duizend mensen verwacht werden. Maar één van hen zei: ‘Laten we vandaag niet naar het feest maar naar het kerkhof gaan. Ik heb het gevoel dat daar iets bijzonders gaat gebeuren’.
Welke klank heeft de dood? Welke geluiden wachten mij als ik die drempel oversteek en mij ga wagen in een gebied, dat ik slechts ken uit verhalen? Zijn daar wel geluiden?
Elsbeth Wolf is voorzitter van Maha Karuna Ch’an en een van de opvolgers van Ton Lathouwers. Ze leest een bewerking voor van haar verhaal dat ze vorige week op de website van Maha Karuna Ch’an plaatste. Onderaan de tekst is het fragment af te spelen.
In juni 2020 verschijnt er een nieuw boek van Ton Lathouwers (87), zenmeester en geestelijk leider van Maha Karuna Ch’an. ‘Je kunt er niet uit vallen’ is de titel. We spraken hem telefonisch over deze corona-tijd.
Het is zaterdag 4 april. Het is voorspeld: prachtig lenteweer. Morgen wordt het nog warmer. Rutte heeft ons gisteravond op het hart gedrukt: ‘Als het kan, geniet thuis, in de tuin, of op uw balkon.
Een monnik vroeg de Boeddha: ‘“Het doodloze, het doodloze” wordt er gezegd, Heer. Wat toch, Heer, is het doodloze? Wat is het pad dat naar het doodloze leidt?’
Julia Jinne Sensei leest een fragment voor uit het boek Dansen in het Duister van Nico Tydeman. Onderaan kun je naar het fragment luisteren. Hieronder leidt ze het in.
Welke muziek geeft kracht in tijden van crisis? Waar luister je nu vaker naar? We vroegen het Dick Verstegen, oprichter van Zencentrum Nijmegen en Dharma-opvolger van Nico Tydeman.
De groep mediterenden-op-afstand breidt zich elke week weer uit. Afgelopen dinsdagavond was er geen Dharmales maar vond de interactie tussen zenleraar Marieke Virya Sensei plaats via 'een luistercirkel'.
Jarenlang wilde Emily Dickinson niemand spreken, behalve vanuit een tegenovergelegen kamer. Gedurende deze zelfverkozen quarantaine was zij regelmatig hevig verliefd. Zonder die verliefdheden te ontkennen, verdedigde zij haar geestelijk leven door zich niet in te laten met welk huwelijk ook. Zij koos voor eenzaamheid, want die gaf ruimte om diep in zichzelf af te dalen.
De Zensor, het lijfblad van Zen Centrum Amsterdam, werkt aan en nieuw nummer dat in teken staat van deze vraag: Wat betekent 'thuis' voor mij? Voor sommige mensen komen de muren op hen af, en dat valt zwaar.
Welke muziek geeft kracht in tijden van crisis? Waar luister je nu vaker naar? We vroegen het Marlous Lazal, zangeres, liedschrijfster en radio programmamaker voor de VPRO, de NTR en de Boeddhistische Omroep.
"Als ouders het niet toestaan dan kan iemand zijn huis niet verlaten. Hoe kan men dan zijn huis verlaten?" Dat vroeg de monnik aan Yunmen, verhaalt Nico Tenko Roshi in Zen-virus, deel V.
In deze crisistijd wordt ons geduld op de proef gesteld. Dat geldt ook voor opvoeders. Pedagoog Joop Berding schreef het boek Opvoeding en onderwijs tussen geduld en ongeduld. Daarin heeft ook het boeddhisme een plaats. Het gedachtengoed van Shantideva om precies te zijn.
Nico Tenko Roshi opent deel 4 met Yuanwu’s introductie: (...) De Grote Weg manifesteert zichzelf op natuurlijke wijze. Zij wordt niet beperkt door vastgelegde regels. Maar ik moet je zeggen dat dit een geavanceerd thema is, dat je moet leren. Het geeft leiding aan hemel en aarde. Als je er echter naar probeert te gissen, zal je verward geraken. Het is zo delicaat. Dit kan niet juist zijn en dat kan ook niet juist zijn. Je staart in een onbenaderbare steile rotswand. Hoe kun je voortgaan zonder hier of daar te struikelen? Bestudeer het volgende.
In zijn laatste blog schreef Nico Roshi over de zieke Vimalakirti. Hij was ziek omdat alle levende wezens ziek zijn. Ziek vanuit compassie. Dit was voor mij de aanleiding om deze soetra nog eens een keer goed door te lezen.
Na de Shoah moest de dichter Paul Celan taal opnieuw uitvinden, schrijft Nico Tenko Roshi in 'Zen virus, deel 3'. "Niet de taal van de schoonheid, maar woorden die de werkelijkheid van het verschrikkelijke wisten te ‘winnen’", aldus Nico. "Hij zoekt nieuwe sleutelwoorden om de waarheid te ontsluiten en vond deze met name bij de mystici in de chassidische geschriften, de Kabbala, de Bijbel, Meister Eckhart en de natuur. Woorden zijn een spreektralie, een traliewerk, waardoorheen ‘iets anders’ spreekt, een taalraster dat door middel van verdraaiing en verhulling, contradicties en paradoxen, probeert poëtisch aan te duiden, wat niet meer gezegd kan worden."
"Als er ergens iemand overlijdt, dan sterft er ook iets in mij. En wordt iemand ziek, dan word ik ook ziek", schrijft Nico Tenko Roshi in zijn tweede blog: Zen-virus, deel 2. Daarin gaat Nico in op de Vimalakirti Sutra, een van de mooiste en meest toegankelijke Mahayana Sutras. In deze sutra vraagt Manjusri: ‘Hoe zou een bodhisattva een andere bodhisattva die ziek is troosten?’
De corona is de hete atmosfeer rondom de zon en andere sterren die zich uitstrekt over miljoenen kilometers’, aldus Wipikedia. Is de kennis die wij opdoen omtrent het heelal geruststellend of beangstigend? Voor mij is die blik op het uitspansel een vergezicht op het heilige, het sacrale. Het heelal ervaren als groot mysterie dat mij fascineert maar ook beangstigt. Aan Daito Kokushi, een beroemd Japans zenleraar en groot literator, werd eens gevraagd: ‘Wat is zen?’ Zijn antwoord: ‘Een meteoor van 800.000 kilometer vliegt door de lucht’.
Zen Centrum Amsterdam zal komende drie weken vanwege de uitbraak van het coronavirus helaas niet open zijn voor de gebruikelijke activiteiten. We volgen daarin het beleid dat de overheid voert ten aanzien van de scholen en de horeca.
Het schijnt dat de laatste woorden van de Boeddha voor hij het Nirvana binnenging waren: ‘Monniken, alle dingen die de mens bewegen zijn aan vergankelijkheid onderhevig, streeft daarom niet aflatend.’
Toen ik 22 jaar oud was kreeg ik geelzucht.
Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische religies aan de Radboud Universiteit, heeft een nieuw boek uit: ‘De huid van de goden. Over uiterlijk, texturen, praktijken en verhalen in Azië’. We vroegen hem naar de uiterlijkheden binnen het boeddhisme.
Zen Centrum Amsterdam heeft dit jaar gastsprekers over de vloer die het hebben over de grote kwesties. Op 11 januari hield Piet van Leeuwen, 18 jaar lang hospice-arts, een lezing met de titel: ‘Sterven is vertrouwen’. Op donderdagavond 19 maart komt Arnon Grunberg!
Piet van Leeuwen was de afgelopen achttien jaar werkzaam als hospice-arts. In die functie leerde hij veel aspecten van het stervensproces kennen. Op 11 januari vertelde hij daar meer over in een lezing bij Zen Centrum Amsterdam. Daarna stelden we hem de volgende vragen.
Nauwelijks hebben we het oude jaar afgesloten met de wintersesshin en de tokudoceremonie van Jeroen of het nieuwe jaar is alweer in volle gang: avondzitten op maandag-, dinsdag- en woensdagavond, introductiebijeenkomst(en), de studieklas op de donderdagochtend en de maandelijkse ochtend mystiek O
Zen is zazen, een spirituele weg van beoefening, training. Beoefening betekent dat gedurende een bepaalde tijd het lichaam in een nauwkeurig omschreven vorm op een kussen gezet wordt. Deze fysieke inspanning is de essentie van zazen.
Dinsdag 8 oktober bezocht ik de tentoonstelling ’Weer en Wind. Avercamp tot Willink’ in het Singer Museum in Laren. Schilderijen van Nederlandse schilders door de eeuwen heen over het weer, en dan vooral wind en regen, sneeuw en ijs. Een prachtige tentoonstelling die ik van harte kan aanbevelen.
Of ik de bron ook ken! Haar wellen en haar stromen,
al is zij nachtelijk!
Die eeuwige Bronaar stroomt verholen,
toch weet ik waar haar stroombed ligt verscholen,
al is Zij nachtelijk.
Johannes van het Kruis
Vanaf nu is de website www.mystieknetwerk.nl toegankelijk.
Helaas, de bijeenkomst vandaag met Piet van Leeuwen over "Sterven is te doen" gaat niet door. Piet werd verkouden deze week en zijn stem begaf het. Er was het vertrouwen dat dit vandaag voldoende hersteld zou zijn. Maar helaas, de stem werd vandaag alleen maar slechter. Piet schreef ons vanmorgen dat het een stille zaterdag zou worden.
Michel Dijkstra is op 10 september gepromoveerd op eenheid en veelheid in het werk van Meister Eckhart en de zenmeester Dogen. Tegelijk met zijn promotie publiceerde Dijkstra het boek ‘In alle dingen heb ik rust gezocht’ over de weg naar eenheid bij deze twee middeleeuwse denkers.
Een nieuw begin met een nieuwe look en een nieuwe stijl. De vraag vanuit het bestuur was om het simpel te houden. Alfred en ik hebben gekeken naar stijlen van andere zendos en zagen al gauw een overeenkomstigheid van beekjes, bergtoppen, bloemetjes en zonsondergangen. Heel mooi!
“Deo Vacare” zag ik staan boven de kerk van de Abdij van Egmond, waar we in liepen om de vespers bij te wonen. Vrij van God mompelde ik. Maar letterlijk betekent het “vrij voor God”. Vacare, leegmaken, beschikbaar zijn, vrijmaken, waar ons woord vakantie van afstamt.
Onlangs gehoord: Leerling vraagt: “Meester, wat is zen?”
Leraar antwoordt zonder enige aarzeling: “Zazen!”
Natuurlijk, op die vraag zijn verschillende antwoorden mogelijk: “verlichting!” Of Maezumi Roshi’s “Je leven leren waarderen”.
De afgelopen maand april hebben wij op de dinsdagavonden mogen genieten van dharmalessen van onze sanghagenoten. En ik vond het stuk voor stuk bijzondere avonden. Om aanwezig te zijn bij dit persoonlijk delen.
Ik besef wat een inspanning het is. De uitdaging: “Ja ik doe het!”
Zoals jullie weten werk ik als boeddhistisch geestelijk verzorger in gevangenissen. Per 1 juni ga ik daarmee stoppen; vervroegd pensioen. Hieronder volgt een korte terugblik op die afgelopen bijna vijftien jaar.
Onlangs stuitte ik min of meer bij toeval op een prachtig boek van Shunryu Suzuki dat ik nog niet eerder had gelezen: Branching Streams Flow in de Darkness (1999).
Kan de mystiek wetenschappelijk bestudeerd worden? Reeds in de jaren zeventig van de vorige eeuw beantwoordde Frits Staal de vraag volmondig bevestigend in een nog altijd actueel en leesbaar boek: Het wetenschappelijk onderzoek van de mystiek(Aula boek 619, 1978).
Hierbij maak ik kenbaar dat ik het Inka zegel, de laatste goedkeuring, teken van groot vertrouwen, gegeven heb aan Meindert Musho van den Heuvel, Gretha Myoshin Aerts en aan Joke Heldere Dharma Traan Huiberts.
Wat was het een mooie afscheidsavond! We waren met velen. Tijdens de ceremonie van overdracht was ik diep geroerd door het stille zitten, het gezamenlijk zingen, de gathas – de dharmawoorden – van Joke, Lolit, Marieke en Julia, het buigen, de muziek.
Gewoonlijk denken we dat mediteren een bezigheid van de geest is, maar in feite begint de meditatie met het aannemen van een specifieke lichaamshouding.
Op maandag 22 oktober 2018 las ik in Trouw: ‘Lekker mixen met religies’. De kop met vette en schuin gedrukte letters belooft niet veel goeds. Maar het valt mee.
In kleinere kring is men hier reeds van op de hoogte, maar nu wil ik het graag aan een brede groep bekend maken: op 1 januari 2019 zal ik het geestelijk leiderschap van het ZCA neerleggen en overdragen aan anderen.
Hiermee wil ik graag mijn wens kenbaar maken Transmissie te geven aan: Ben Scheeres, Martin Pol, Ronald Uijtdehaage, Rob Eckhart en aan Julia Veldkamp. Transmissie betekent dat zij het vertrouwen van mij hebben om op eigen gezag de traditie voort te zetten. Ik ben hier erg gelukkig mee.
De geboorte van Lao Zi, de auteur van de Daodejing, is niet het werk van aardse inspanningen maar te danken aan een ingreep van een bovennatuurlijk verschijnsel, gesymboliseerd in een druppel dauw, die zich nestelde in de baarmoeder van een wereldse vrouw.
God en de goden spreken tot mij. Zij spreken tot mijn verbeelding. Zij kwamen tot mij in mijn geest en bewoonden deze met mythen, legendes, visioenen, verhalen. Als filmische beelden verschenen zij op het netvlies van mijn geest.
Graag even aandacht voor Sigmund Freud. Hoewel de kritiek op zijn werk in de loop van de vorige eeuw flink is toegenomen – reductionistisch, al te zeer gebiologeerd door de biologie, onhoudbaar, want niet wetenschappelijk te verantwoorden – heeft Freud grote invloed gehad op ons denken, vooral met betrekking tot ons seksuele leven.
Bijna elke week zingen we tijdens de service de Hart Sutra. De tekst is de kern van het Mahayana. Door de eindeloze herhaling worden de woorden in ons hart gegrift.
Afgelopen maand juni heb ik afscheid genomen van Zentrum Utrecht en de Yoga Academie Nederland. Dankbaar en met veel genoegen denk ik terug aan de laatste, feestelijke bijeenkomst. Het is het fijn te weten dat op beide plekken het onderricht voortgezet wordt.
Hiermee geef ik aan de sangha mijn wens te kennen om aan enkele leerlingen formeel transmissie te geven.
Dit zal plaats vinden op 16 en 17 juni en op 23 en 24 juni om 21.30 uur.
Voorafgaande aan de ceremonies is er zazen (20.00 – 21.00 uur) waar iedereen welkom is.
Als je wilt komen, graag even
Een van mijn zwagers is vorige maand overleden. Terwijl ik aan zijn bed zat en getuige was van die mysterieuze overgang van levend naar dood, voelde ik dat er iemand naast me plaats nam. Het was Channa, de trouwe dienaar en wagenmenner van Siddhartha Gautama. En ik vroeg hem: “Channa, kan mij dit ook overkomen?”
De lente hangt niet langer in de lucht. Zij daalt neer op de bomen, verwarmt de straten en verlicht mijn hart. Hoe vaak zal ik nog mee mogen maken dat het lente wordt?
Op 1 februari werd in Zen River, het zenklooster in Uithuizen (Noord-Groningen) gevierd dat vijf senior monniken, die daar al jaren de zenpraktijk beoefenen, transmissie hebben ontvangen van hun leraar Tenkei Roshi.
Het is goed om na een maand verlof weer in de zendo te zijn. Daarvóór was ik begonnen met een sesshin in Vught. De dharmalessen waren gewijd aan Shunryu Suzuki Roshi, groot pionier van het zenboeddhisme in Amerika en wat mij betreft de Dogen van de twintigste eeuw.
Transmissie is een zen traditie waarbij iemand opvolger wordt in de ononderbroken lijn van leraren van de Boeddha tot nu. Iemand wordt opgenomen in de spirtuele stamboom (kechimyaku).
In november – evenals in april – wanneer ik geniet van een sabbatical maand – vraag ik aan verschillende leerlingen om op de dinsdagavond mijn plaats in te nemen en een dharmales te verzorgen. Tot nu heb ik over deze avonden steeds onverminderd enthousiaste reacties gehoord.
Een nieuwe lente en een nieuw geluid: ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit, dat ik vaak hoorde voor een zomernacht
In een oud stadje, langs de watergracht – in huis was ’t donker, maar de stille straat vergaarde schemer, aan de lucht blonk laat nog licht, er viel een gouden blanke schijn over de gevels in mijn raamkozijn.